BEELDASPECT KLEUR
Kleur is een krachtig beeldaspect dat sfeer, emotie en contrast in een kunstwerk bepaalt. Kleuren kunnen worden ingedeeld in primaire, secundaire en tertiaire kleuren en beïnvloeden elkaar door kleurcontrasten. Daarnaast spelen verzadiging, helderheid en kleurtemperatuur een rol in de beleving van een beeld. Kunstenaars gebruiken kleur om aandacht te trekken, diepte te creëren en betekenis te geven aan hun werk.
KLEURENCIRKEL
Een schema waarin kleuren logisch geordend zijn, vaak gebruikt om kleurmengingen
en -contrasten te begrijpen.
De meest bekende kleurencirkel is de kleurencirkel van Johannes Itten. In de 3 verschillende ringen staan van binnen naar buiten de primaire, secundaire en tertiaire kleuren.
PRIMAIRE KLEUREN
De basiskleuren rood, geel en blauw, die niet door menging van andere kleuren kunnen worden verkregen. Deze kleuren zijn de zuiverste kleuren omdat je ze niet kan maken door te mengen.
Door de primaire kleuren te mengen kan je alle kleuren maken behalve zwart en wit.
SECUNDAIRE KLEUREN
Kleuren die ontstaan door twee primaire kleuren te mengen: oranje (rood + geel), groen (geel + blauw) en paars (blauw + rood). De secundaire kleurenzijn niet zuiver, omdat ze gemengd zijn vanuit twee primaire kleuren.
—
De secundaire kleuren krijg je door 2 primaire kleuren te mengen. De secundaire kleuren zijn oranje, paars en groen.
TERTIAIRE KLEUREN
Kleuren die ontstaan door 1 primaire kleur met 1 secundaire kleur te mengen, zoals geelgroen of roodoranje.
Ze heten ook wel tussenkleuren (blauwgroen, blauwviolet, roodoranje, roodviolet, geeloranje en geelgroen.)
—
De tertiaire kleuren zijn kleuren die je krijgt door 1 primaire en 1 secundaire kleur te combineren.
KLEURCONTRASTEN
COMPLEMENTAIR CONTRAST
Een sterk contrast tussen kleuren die tegenover elkaar staan in de kleurencirkel, zoals rood en groen of blauw en oranje. De kleuren versterken elkaars werking, rood lijkt roder naast groen, dan naast oranje.
—
Twee tegenover elkaar liggende kleuren in de kleurencirkel worden naast elkaar gebruikt. De kleuren versterken elkaars werking, rood lijkt roder naast groen, dan naast oranje.
voorbeeld
COMPLEMENTAIR CONTRAST
WARM KOUD CONTRAST
Het verschil tussen warme kleuren (zoals rood en geel) en koude kleuren (zoals blauw en groen), wat invloed heeft op de sfeer en dieptewerking. Warm komt naar voren en koud gaat naar achter.
—
Als je warme en koude kleuren naast elkaar zet. Warme kleuren zijn oranje, geel en rood. Koude kleuren zijn paars, blauw en groen. Wordt gebruikt om illusie van ruimte te krijgen. Warm komt naar voren en koud gaat naar achter.
voorbeeld
WARM KOUD CONTRAST
KLEUR-TEGEN-KLEUR CONTRAST
Het contrast dat ontstaat door het direct naast elkaar plaatsen van verzadigde kleuren, zonder gebruik van zwart of wit.
voorbeeld
KLEUR TEGEN KLEUR CONTRAST
LICHT DONKER CONTRAST
Het verschil tussen lichte en donkere kleuren, wat zorgt voor diepte en aandacht vestigt op bepaalde delen van een beeld.
—-
Bij een licht-donker contrast gaat het om het contrast in helderheid van verschillende kleuren. Donkere en lichte kleuren steken tegen elkaar af. Met licht-donker contrast kan diepte worden gesuggereerd.
voorbeeld
LICHT DONKER CONTRAST
KWALITEITS KLEUR CONTRAST
Het verschil tussen verzadigde (pure) en onverzadigde (vergrijsde of afgezwakte) kleuren.
Voorbeelden
KWALITEITS KLEUR CONTRAST
KWANTITEITS KLEUR CONTRAST
Het contrast dat ontstaat door een ongelijke verdeling van kleuren, bijvoorbeeld een klein felgekleurd vlak tegenover een groot neutraal vlak.
Voorbeelden KWANTITEITS KLEUR CONTRAST
OPTISCHE EFFECTEN / KLEURGEBRUIK
SIMULTAAN KLEUR CONTRAST
Het optische effect waarbij een kleur de tegenovergestelde tint oproept in een naastgelegen kleur, bijvoorbeeld een grijze kleur die naast rood een groene tint lijkt te krijgen.
Voorbeeld
SIMULTAAN KLEUR CONTRAST
OPTISCHE KLEUR MENGING
Een techniek waarbij kleine stipjes of streepjes van verschillende kleuren naast elkaar worden geplaatst, waardoor het oog ze als één kleur mengt (bijvoorbeeld in pointillisme).